اهمیت و ضرورت دوره پیش دبستانی برای کودکان

بررسی‌ها و تحقیقات علمی نشان می‌دهد که یک دوره حساس در رشد مغز انسان وجود دارد و این دوره در مراحل اولیه کودکی است. پیش دبستانی دوره‌ای است که کودکان قبل از ورود به مدرسه به صورت ۲ ساله زمان خود را در آنجا سپری می‌کنند. اجی مجی در این مطلب مهم‌ترین دلایل دوره پیش دبستانی برای کودکان را توضیح می‌دهد و ضرورت این دوره را بررسی می‌کند.

.

تفاوت پیش دبستانی و مهدکودک

بسیاری از والدین فکر می‌کنند که پیش دبستانی و مهدکودک معانی یکسانی دارند. اما این طرز فکر کاملا اشتباه است. مهدکودک یا آمادگی مکانی است که والدین فرزندان خود را به دلیل مشغله زیاد در آنجا می‌گذارند. آن‌ها کودکان را برای اینکه در خانه تنها نباشند در مهدکودک می‌گذارند تا کودکان تنها نباشند و بازی کنند.

دوره پیش دبستانی برای آمادگی بیشتر کودکان طراحی شده است. معمولا کودکان ۴ الی ۶ ساله قبل از شروع مدرسه به پیش دبستانی می‌روند. این موضوع از لحاظ ذهنی کودکان را برای مدرسه آماده می‌کند. به یک موضوع مهم توجه داشته باشید، دوره پیش دبستانی برای کودکان اجباری نیست. کودکان می‌توانند با رفتن به این دوره خود را بهتر برای مدرسه و کلاس اول آماده کنند.

.

آیا پیش دبستانی برای کودکان لازم است؟

پاسخ این سوال بسیار ساده و واضح است. بله این دوره برای کودکان اهمیت زیادی دارد و برای آن‌ها لازم است. مطالعات علمی نشان می‌دهد که کودکان در سن ۴ سالگی تحرک فکری بیشتری دارند. مغز کودکان در این سنین آمادگی بیشتری برای درک زبان، پردازش معانی واژه‌ها و مسائل عمومی دارد. دوره پیش دبستانی برای کودکان مانند یک قدم کوچک برای مواجهه با مسائل زندگی است. این دوره کودکان را برای مدرسه آماده می‌کند و در پرورش آن‌ها نقش بسیار مهمی دارد. کودکان در این دوره برای اولین بار از والدین خود جدا می‌شوند و از مکان پر آرامش و پر امنیت خانه جدا می‌مانند. بنابراین پیش دبستانی مانند خانه دوم برای کودکان است.

محیط پیش دبستانی برای کودکان بسیار اهمیت دارد. بنابراین محیط پیش دبستانی باید احساس راحتی و امنیت را در کودکان ایجاد کند. پیش دبستانی اولین محیطی است که کودکان اعتمادبه‌نفس خود را در آنجا پیدا می‌کنند. این محیط به کودکان آموزش می‌دهد تا چگونه با معلمان و دوستان خود ارتباط برقرار کنند. پیش دبستانی اولین مکانی است که کودک برای آموزش وارد آن می‌شود بنابراین تاثیر زیادی در استعداد و نگرش کودکان دارد.

تحقیقات بر روی کودکان پیش دبستانی نشان می‌دهد که کودکان در سنین پایین‌تر بهتر آموزش می‌بینند. کودکان در این دوره مهارت‌های اجتماعی را یاد می‌گیرند و شخصیت آن‌ها بهتر رشد می‌کند. زمانی‌که کودکان با هم سن و سال‌های خود در ارتباط هستند بهتر مسائل را یاد می‌گیرند و درک بهتری از مفاهیم دارند.

.

۱۰ دلیل که اهمیت دوره پیش دبستانی را نشان می‌دهد

۱) پیش دبستانی فرصتی برای رشد کودکان است

برای بسیاری از کودکان، پیش دبستانی اولین تجربه حضور در یک محیط یادگیری است. این فرصت به کودکان کمک می‌کند تا مفاهیم جدیدی را یاد بگیرند و آموزش‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذرانند. کودکان در دوره پیش دبستانی پیروی از دستورالعمل‌ها و آموزش‌ها را یاد می‌گیرند.

.

۲) پیش دبستانی کودکان را برای مدسه آماده می‌کند

یکی از مهم‌ترین مزایایی که دوره پیش دبستانی برای کودکان دارد، آمادگی آن‌ها برای حضور در مدرسه است. کودکانی که در دوران پیش دبستانی حضور ندارند هنگام ورود به مدرسه دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها برای اولین بار وارد محیط آموزشی می‌شوند و به خوبی با مدرسه ارتباط برقرار نمی‌کنند. زمانی‌که کودکان در پیش دبستانی حضور دارند طبق یک برنامه آموزشی منظم نه تنها بازی می‌کنند بلکه آموزش نیز می‌بینند. در واقع دوره پیش دبستان، کودکان را برای حضور در مدرسه آماده می‌کند.

.

۳) پیش دبستان رشد اجتماعی و عاطفی کودکان را تقویت می‌کند

برای اینکه کودکان یادگیری بهتری داشته باشند باید با معلمان احساس راحتی داشته باشند. این بدین معنی است که کودکان باید نسبت به معلمان در پیش دبستانی احساس امنیت داشته باشند. کودکانی که در سنین ۴ الی ۶ سالگی قرار دارند و وارد محیط پیش دبستانی می‌شوند احتیاج به روابط اعتمادپذیر دارند. برنامه‌های پیش دبستانی مناسب روابط بین معلمان و کودکان را پرورش می‌دهد و کودکان علاقه بیشتری برای یادگیری پیدا می‌کنند.

کودکان در این دوره، مهارت‌های اجتماعی و فردی را آموزش می‌بینند. معمولا در این سنین کودکان یاد می‌گیرند که چگونه بدون عصبانیت رفتار کنند. دوره پیش دبستانی و تعامل با کودکان دیگر به آن‌ها یاد می‌دهد که چگونه مشکلات خود را حل کنند. معلمان در تعاملات و ارتباطات کودکان با یکدیگر دخالتی نمی‌کنند تا کودکان متوجه نوع رفتار خود شوند. بنابراین کودکان از جنبه اجتماعی رشد مناسبی پیدا می‌کنند.

.

۴) پیش دبستانی یک محیط ساختار یافته است

دوره پیش دبستانی به کودکان آموزش می‌دهد تا در یک محیط آموزشی درس یاد بگیرند و با دوستان خود بازی کنند. این بدین معنی است که کودکان در یک محیط ساختار یافته قوانین مربوط به یک محیط را یاد می‌گیرند و فعالیت‌های خود را با توجه به این قوانین انجام می‌دهند.

.

۵) کودکان انتخاب‌های متنوعی دارند

کودکان در محیط پیش دبستانی با انتخاب‌های زیادی روبه‌رو هستند. آن‌ها می‌تواند با دوستان خود بازی کنند، به تنهایی نقاشی بکشند و …. این موضوع موجب می‌شود که آن‌ها احساس تنهایی نکنند و از زمان خود به بهترین شکل استفاده نمایند.

.

۶) کودکان مراقبت از خود و دیگران را یاد می‌گیرند

کودکان با یادگیری مراقبت از خود و دیگران احساس شایستگی و توانایی پیدا می‌کنند. به عنوان مثال ممکن است معلم از کودک بخواهد در انجام برخی فعالیت‌ها به دوست خود کمک کند. این موضوع به کودکان کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشند. در مثالی دیگر، کودکان در محیط پیش دبستانی آموزش می‌بینند که دستان خود را قبل از وعده ناهار بشورند و وسایل خود را در کیف مخصوص قرار دهند.

.

۷) پیش دبستانی مهارت‌های زبانی و شناختی را بهبود می‌دهد

یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت دوره پیش دبستانی برای کودکان، افزایش مهارت‌های زبانی و شناختی کودکان است. کودکان می‌توانند در پیش دبستانی مهارت‌های زبانی خود را بهبود دهند. کودکان در سنین ۴ الی ۶ سالگی در حدود ۹۰۰ الی ۲۵۰۰ کلمه یاد می‌گیرند. آن‌ها در محیط پیش دبستانی ساختن جملات طولانی‌تر و پیچیده‌تر را یاد می‌گیرند. کودکان می‌توانند با سوال کردن در مورد مباحث مختلف هنر، علوم، ریاضی و … مهارت‌های زبانی خود را نیز بهبود دهند.

مهارت‌های شناختی کودکان با درگیر شدن در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های علمی تقویت می‌شود. کودکان در این محیط می‌توانند ایده‌های خود را آزمایش کنند و آن‌ها را با معلمان خود در میان بگذرانند. کودکان با بیان ایده‌ها و فکرهای خود بحث کردن را یاد می‌گیرند و به دنبال علت و معلول مفاهیم می‌روند.

.

۸) معلمان پیش دبستانی کنجکاوی کودکان را پرورش می‌دهند

معلمان در کلاس سوال‌هایی را از کودکان می‌پرسند و به عقاید کودکان گوش می‌دهند. هدف معلمان، گرفتن پاسخ‌های درست از کودکان نیست. معلمان با سوال پرسیدن، کنجکاوی و انگیزه کودکان را پرورش می‌دهند. معلمان در دوره پیش دبستانی از علائق و ایده‌های کودکان برای انجام فعالیت‌ها استفاده می‌کنند. کودکان در این دوره تصورات فعالی دارند و از طریق بازی این تصورات را بهتر یاد می‌گیرند. معلمان در دوره پیش دبستانی به کودکان یاد می‌دهند که مرز بین واقعیت و خیال چیست. به عنوان مثال بسیاری از کودکان از هیولاهای زیر تختشان می‌ترسند، زیرا قوه تخیل بسیار قوی دارند و نمی‌توانند واقعیت و خیال را از یکدیگر تشخیص دهند.

.

۹) پیش دبستانی مهارت‌های ریاضی و درک کودکان را تقویت می‌کند

کودکان معمولا در سنین پایین به مهارت‌های ریاضی علاقه زیادی دارند. آن‌ها کنجکاو هستند و به دنبال یادگیری مسائل جدید می‌روند. به عنوان مثال زمانی‌که برای کودکان هدیه می‌گیرید آن‌ها بلافاصله دستورالعمل بازی را در دست می‌گیرند و تلاش می‌کنند با استفاده از تصاویر مفاهیم را یاد بگیرند. کودکان در محیط پیش دبستانی می‌توانند فعالیت‌ها و بازی‌های متنوعی را انجام دهند. این فعالیت‌ها موجب می‌شود مهارت‌های ریاضی آن‌ها افزایش پیدا کند.

.

۱۰) مهارت‌های حرکتی کودکان افزایش پیدا می‌کند

کودکان معمولا در پیش دبستانی بازی‌های مشخصی انجام می‌دهند. این موضوع موجب می‌شود که مهارت‌های حرکتی کودکان نیز افزایش پیدا کند. آن‌ها محیط اطراف خود را به خوبی می‌شناسند و با توجه به فعالیت‌های مشخص در پیش دبستانی بازی می‌کنند. کودکان با استفاده از این فعالیت‌ها هماهنگی لازم باری تعادل چشم، دست و … را به دست می‌آورند.

مزایای پیش دبستانی برای کودکان

• یک شروع مناسبی برای یادگیری و آموزش
• آموزش با استفاده از بازی و سرگرمی
• آماده کردن کودکان برای آموزش و یادگیری
• تقویت مهارت‌های زبان و ریاضی
• فرصت مناسب برای رشد مهارت‌های اجتماعی
• افزایش مهارت‌های ارتباطی
• و …

.

هدف دوره پیش دبستانی برای کودکان

◉ کودکان در دوره پیش دبستانی مسائل آموزشی زیادی را یاد می‌گیرند. این دوره بر رشد شناختی کودکان تاکید بسیار زیادی دارد، زیرا کودکان در یک محیط بزرگ‌تر آموزش را تمرین می‌کنند و یاد می‌گیرند.

◉ ارتباطات اجتماعی و تعاملات نقش بسیار مهمی در دوره پیش دبستانی دارند. کودکان در این دوره با کودکان هم سن و سال خود حضور دارند و یاد می‌گیرند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.

◉ فعالیت‌هایی مانند رنگ‌آمیزی، نگه داشتن مداد رنگی و … به رشد حرکتی کودکان کمک می‌کند.

◉ کودکان در این دوره در مورد برنامه‌ریزی و فعالیت‌های ساختار یافته آموزش می‌بینند. کودکان در این دوره یاد می‌گیرند که وسایل خود مانند کیف، دفتر، بطری آب و … را در جای خود قرار دهند و وسایل خود را نگهداری کنند. این مسائل برای کودکان در این سنین بسیار اهمیت دارد.

◉ کودکان در دوره پیش دبستانی فعالیت‌هایی مانند شعرخوانی، قصه گفتن، سرود خواندن و … را یاد می‌گیرند. تمامی این فعالیت‌ها موجب بهبود مهارت‌های سخنوری کودکان می‌شود.

◉ کودکان یاد می‌گیرند در گروه شرکت داشته باشند و به صورت گروهی بحث کنند. این موضوع موجب می‌شود که اعتمادبه‌نفس آن‌ها نیز افزایش پیدا کند.

◉ دوره پیش دبستان برای کودکان اهمیت‌ها و هدف‌های مهمی دارد. مدیریت زمان یکی دیگر از ویژگی‌های مهم دوره پیش دبستانی است. کودکان در این دوره زمان بازی، زمان استراحت، زمان تغذیه را یاد می‌گیرند.

◉ این دوره به کودکان صداها و الفبا را آموزش می‌دهد و کودکان تا حدی با آواها و صداها آشنا می‌شوند.

◉ مهارت‌های نوشتاری به کودکان در این دوره آموزش داده می‌شود.

.

ویژگی های پیش دبستانی مناسب برای کودکان

• محیط آرام و تمیز
• معلمان آموزش دیده
• کارکنان و کارمندان ماهر در ارتباط با کودکان
• کلاس‌های رنگارنگ
• وجود تعداد زیادی اسباب‌بازی
• مکانی مناسب برای استراحت کودکان
• وجود نقاشی‌ها در دیوارهای پیش دبستانی
• زمین بازی مناسب برای کودکان
• کارت‌های فلش برای شناسایی حروف، حیوانات، سبزیجات و رنگ‌ها
• نزدیک محیط خانه
• امکانات حمل و نقل مناسب
• سرویس بهداشتی تمیز
• آب آشامیدنی تمیز و فیلتر شده

.

محتوای دروس پیش دبستانی

• بازی و سرگرمی
• آموزش آواها و صداها
• آموزش اعداد
• آموزش ساعت
• آموزش مسائل ریاضی به صورت ساده
• نقاشی
• رنگ‌آمیزی
• و …

آموزش پیش دبستانی در منزل

اگر بنا به هر دلیلی نمی‌توانید کودکان خود را به پیش دبستانی بفرستید باید آن‌ها را در خانه آموزش دهید. کودکان باید برای ورود به مدرسه آمادگی لازم را داشته باشند. با کودکان در مورد محیط مدرسه صحبت کنید، آن‌ها باید بدانند که محیط مدرسه خانه دوم آن‌هاست و باید با اطمینان خاطر به مدرسه بروند.

.

سوالات متداول در مورد دوره پیش دبستانی برای کودکان

۱) آیا دوره پیش دبستانی و مهدکودک با یکدیگر هم معنی هستند؟

نه خیر، دوره پیش دبستانی برای آماده کردن کودکان قبل از محیط مدرسه است. اما آمادگی یا مهدکودک محیطی است که والدین به دلایل شاغل بودن، کودکان را در آنجا قرار می‌دهند تا کودکان وقت خود را در آنجا سپری کنند.

.

۲) آیا حضور در دوره پیش دبستانی برای کودکان اجباری است؟

نه خیر، هیچ اجباری برای حضور کودکان در دوره پیش دبستانی وجود ندارد. این دوره کودکان را برای حضور بهتر در مدرسه و کلاس اول آماده می‌کند.

.

۳) بهترین زمان شرکت در دوره پیش دبستانی برای کودکان چه سنی است؟

بهترین زمان دوره پیش دبستانی برای کودکان سنین ۴ الی ۶ سالگی است.